Suchość oka to częsty problem, który może wynikać z różnych przyczyn, prowadząc do dwóch podstawowych form tej dolegliwości: postaci związanej z nadmiernym odparowywaniem filmu łzowego oraz postaci z niedoborem warstwy wodnej łez.
1. Postać związana z nadmiernym odparowywaniem filmu łzowego
Postać ta jest związana z nadmiernym parowaniem łez, co prowadzi do niewystarczającego nawilżenia powierzchni oka. Jest to najczęstsza forma zespołu suchego oka.
Przyczyny
- Dysfunkcja gruczołów Meiboma (MGD): Gruczoły Meiboma (widoczne na zdjęciu u góry) znajdują się w powiekach i produkują warstwę lipidową filmu łzowego, która zmniejsza parowanie łez. Dysfunkcja tych gruczołów prowadzi do zmniejszenia lub zmiany jakości warstwy lipidowej, co powoduje szybsze parowanie łez.
- Zapalenie brzegów powiek
- Zaburzenia mrugania, czy zaburzenia ustaienia powiek
- Czynniki zewnętrzne: Suche powietrze, wiatr, długotrwała ekspozycja na ekrany komputerów, klimatyzacja.
- Noszenie soczewek kontaktowych: Może prowadzić do zaburzeń filmu łzowego i zwiększać parowanie.
- Zmiany hormonalne: Szczególnie u kobiet po menopauzie, co wpływa na produkcję łez i gruczoły Meiboma.
Objawy
- Uczucie piasku w oczach
- Swędzenie i pieczenie oczu
- Zaczerwienienie oczu
- Zmniejszona ostrość widzenia
- Zwiększona wrażliwość na światło
2. Postać z niedoborem warstwy wodnej łez
Postać ta wynika z niedostatecznej produkcji łez przez gruczoły łzowe, co prowadzi do niewystarczającej ilości warstwy wodnej w filmie łzowym.
Przyczyny
- Choroby autoimmunologiczne: Takie jak zespół Sjögrena, który atakuje gruczoły łzowe.
- Starzenie się: Naturalne zmniejszenie produkcji łez z wiekiem.
- Leki: Niektóre leki, takie jak antyhistaminy, beta-blokery, diuretyki, antydepresanty, mogą zmniejszać produkcję łez.
- Interwencje chirurgiczne: Operacje okulistyczne mogą wpływać na produkcję łez.
Objawy
- Stałe uczucie suchości oczu
- Ból i pieczenie oczu
- Zmęczenie oczu
- Zaczerwienienie i stan zapalny oczu
- Zwiększona wrażliwość na światło
Suchość oka a dysfunkcja gruczołów Meiboma
Dysfunkcja gruczołów Meiboma (MGD) to jedno z najczęstszych schorzeń, które może prowadzić do suchych oczu i zapalenia brzegów powiek. Gruczoły Meiboma (widoczne na zdjęciu u góry), znajdujące się w powiekach, odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia oczu. Produkują one specjalny oleisty płyn, który stanowi zewnętrzną warstwę łez, czyli inaczej filmu łzowego. Ten oleisty płyn pomaga zapobiegać zbyt szybkiemu parowaniu łez i zapewnia, że powierzchnia oka pozostaje nawilżona.
Badania pokazują, że noszenie soczewek kontaktowych również wpływa na zmianę gruczołów Meiboma. Im dłuży czas noszenia soczewek kontaktowych, tym gruczoły Meiboma stają się bardziej zmienione morfologicznie i funkcjonalnie.
Kiedy gruczoły Meiboma nie działają prawidłowo, mogą zatkać się lub nie produkować wystarczającej ilości tego oleistego płynu. W rezultacie łzy stają się niestabilne, co prowadzi do ich szybkiego parowania i uczucia suchości oczu. To z kolei może powodować podrażnienie, pieczenie, nadmierne łzawinie czy uczucie piasku pod powiekami. Z czasem, niewłaściwie funkcjonujące gruczoły mogą również przyczynić się do rozwoju zapalenia brzegów powiek.
Jednym z poważniejszych aspektów MGD jest to, że gruczoły Meiboma mogą zanikać bezpowrotnie. Jeśli do tego dojdzie, oznacza to utratę zdolności produkcji warstwy lipidowej łez. Konsekwencje tego mogą być bardzo poważne. Przewlekłe suche oko może prowadzić do stałego dyskomfortu, ciągłego podrażnienia i zwiększonego ryzyka infekcji. Brak odpowiedniego nawilżenia powierzchni oka może również prowadzić do uszkodzenia rogówki, co może wpłynąć na jakość widzenia i znacząco obniżyć komfort życia.
Osoby z MGD często doświadczają chronicznego dyskomfortu.
Leczenie MGD często obejmuje stosowanie ciepłych kompresów, które pomagają rozpuścić zatkane wydzieliny w gruczołach. Specjalista może również zalecić specjalne środki do higieny powiek oraz krople do oczu nawilżające. W zaawansowanych przypadkach konieczne mogą być leki przeciwzapalne lub nawet zabiegi mające na celu przywrócenie prawidłowej funkcji gruczołów Meiboma.
Suchość oka a soczewki skleralne
Jednym z nowoczesnych rozwiązań stosowanych w leczeniu przewlekłego suchości oka, są soczewki skleralne. Soczewki skleralne to specjalne, większe niż tradycyjne, soczewki kontaktowe, które spoczywają na twardówce (białej części oka) i tworzą małą przestrzeń wypełnioną płynem nad rogówką. Ta warstwa płynu działa jak ochronna poduszka, nawilżając powierzchnię oka przez cały dzień i chroniąc ją przed wysychaniem oraz podrażnieniami.
Soczewki skleralne są szczególnie pomocne dla osób, które cierpią na ciężką postać suchego oka, gdzie standardowe metody leczenia nie przynoszą wystarczającej ulgi. Dzięki nim pacjenci mogą odczuć znaczną poprawę komfortu, zmniejszenie objawów suchości i podrażnienia, a także lepszą jakość widzenia.
Ważne jest, aby osoby z objawami MGD skonsultowały się ze specjalistą, który pomoże dobrać odpowiednie leczenie i porady dotyczące codziennej pielęgnacji oczu. Dzięki temu można skutecznie zarządzać dysfunkcją gruczołów Meiboma i zminimalizować jej wpływ na codzienne życie.
