SOCZEWKI SKLERALNE

Od kilkunastu lat soczewki skleralne cieszą się coraz większą popularnością zarówno wśród pacjentów, jak i specjalistów. Żaden inny rodzaj sztywnych soczewek nie jest tak intensywnie rozwijany jak właśnie soczewki skleralne. Soczewki skleralne, mimo że są mało znane, to były pierwszymi soczewkami wynalezionymi w 1888 roku. Były także jedynymi dostępnymi soczewkami aż do lat 50-tych XX wieku.

Soczewki skleralne oferują niezwykły komfort w porównaniu do tradycyjnych sztywnych, tzw. soczewek rogówkowych, a dodatkowo zapewniają bardzo dobrą jakość widzenia.

Czym są soczewki skleralne?

Soczewki skleralne to sztywne soczewki Soczewki skleralne są bardzo duże, a ich średnica wynosi od 14.8 do 25.0 mm. Nazywane są „skleralnymi” (twardówkowymi), ponieważ opierają się wyłącznie na twardówce (z ang. sclera, czyli białej zewnętrznej ściany oka). Są dopasowywane tak, aby spoczywały na twardówce, tworząc kopułę nad okiem i rogówką, wypełnioną solą fizjologiczną.

Soczewki skleralne zapewniają stabilne widzenie i znacznie większy komfort niż tradycyjne rogówkowe soczewki sztywne. Soczewki skleralne doskonale sprawdzają się w przypadku nieregularnych rogówek, dużego astygmatyzmu, stożka rogówki czy zwyrodnienia brzeżnego przezroczystego (PMD).

Mimo że pierwsze wrażenie może być nieco przerażające, okazują się one niezwykle skuteczne i pomocne m.in dla osób ze stożkiem rogówki bez względu na stopień zaawanskowania zmiany. Nie wypadają z oka, nie dostają się pod nie drobinki brudu czy piasku, a noszenie ich jest zaskakująco wygodne. Co więcej, dzięki zastosowaniu materiałów bardzo dobrze przepuszczających tlen, problemy zniedotlenieniem rogówki zostały skutecznie rozwiązane.

Kiedy są odpowiednio obrane, soczewki skleralne zapewniają komfort porównywalny z miękkimi soczewkami kontaktowymi. Wynika to z faktu, że soczewki skleralne opierają się na stosunkowo niewrażliwej białej części oka (twardówce), jednocześnie obejmując bardzo wrażliwą rogówkę.

Pod soczewką skleralną, na powierzchni rogówki, znajduje się swego rodzaju „poduszeczka” z soli fizjologicznej, nie zawierającej konserwantów. Dzięki temu delikatne tkanki oka są chronione przed wysuszeniem i otarciem m.in. przez soczewkę. Warto pamiętać, że efekty noszenia soczewek mogą różnić się w zależności od osoby.

Soczewki miniskleralne

Soczewki miniskleralne, to soczewki skleralne o nieco mniejszych śrenicach od 14.8 mm do 18.0 mm. Wybór średnicy soczewki zależy od średnicy rogówki pacjenta. Mniejsze soczewki są zwykle łatwiejsze do dopasowania, szczególnie na rogówkach z mniejszą ilością nieregularności.

Tradycyjne sztywne soczewki rogówkowe zapewniają bardzo dobrą ostrość wzroku, jednak podczas noszenia ich często pojawia się uczucie obcego ciała w oku. Czas użytkowania takich soczewek w ciągu dnia jest ograniczony, a co więcej, nie nadają się one do uprawiania pewnych aktywności sportowych.

Zalety soczewek miniskleralnych

• lepsza przepuszczalność tlenu (mniejsze soczewki mogą być dopasowane o mniejszej głębokości, co oznacza lepszą przepuszczalność tlenu)
• łatwiejsze zakładanie soczewki
• łatwiejsze zdejmowanie soczewki (mniejsze soczewki mają mniejeszą głębokość, co za tym idzie siła ssąca będzie mniejsza podczas zdejmowania)
• opierają się na bardziej regularnej części twardówki – twardówka (biała część oka) zmienia swój kształt na bardziej toryczny im dalej od rąbka rogówki, co utrudnia dopasowanie soczewek o bardzo dużej średnicy
• minimalizacja przymglenia – większe soczewki mają tendencję do większych problemów z przymgleniem, teoretycznie dlatego, że wchodzą w większą interakcję z tzw. komórkami kubkowymi spojówki, które odpowiedzialne są za produkcję śluzu będącego składnikiem łez

Soczewki skleralne / miniskleralne – dla kogo?

Soczewki skleralne mogą być pomocne dla osób z nieregularnymi rogówkami, dla osób z suchym okiem czy wadami wzroku, takimi jak krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm.

Stożek rogówki, zwyrodnienie brzeżne przezroczyste, czy niektóre zabiegi chirurgiczne, jak np. przeszczep rogówki, powodują nieregularności rogówki, znacznie pogarszając jakość widzenia. Jeśli powierzchnia rogówki nie jest równomierna, okulary lub miękkie soczewki kontaktowe mogą nie zapewniać dobrego widzenia. Soczewki skleralne, ponieważ wykonane są ze sztywnego materiału, pokrywają nieregularności rogówki, dzięki czemu widzenie staje się wyraźniejsze.

Zespół suchego oka, zespół Sjögrena, zespół Stevensa-Johnsona, keratopatia neurotroficzna, czy inne stany zapalne powodują poważne uszkodzenia powierzchni oka to przykłady chorób, przy których soczewki skleralne mogą okazać się nieocenioną pomocą. Osoby, które nie mogą całkowicie zamknąć powiek, także mogą mieć problemy z utrzymaniem zdrowej powierzchni oka. Rezerwuar płynu pod soczewką skleralną może pomóc w poprawie komfortu i wspierać gojenie się rogówki.

Soczewki skleralne oferują szereg korzyści dla osób cierpiących na różne stany zdrowotne oczu. Oto jak soczewki te mogą pomóc w przypadku przykłądowych schorzeń wymienionych poniżej:

1. stożek rogówki – soczewki skleralne zapewniają lepszą ostrość wzroku poprzez maskowanie nieregularności rogówki i stabilizację jej kształtu
2. przeszczep rogówki – soczewki skleralne minimalizują ryzyko podrażnień i zapewniają optymalne nawilżenie rogówki, poprawiając niejednokrotnie ostrość widzenia
3. zwyrodnienie brzeżne przezroczyste (PMD) – zapewniają stabilne i równomierne przyleganie do nieregularnej powierzchni rogówki, poprawiając jakość widzenia.
4. ektazja po LASIK–u / keratotomii radialnej (RK) – soczewki skleralne są skuteczne w korygowaniu nieregularności rogówki po zabiegach refrakcyjnych, zapewniając lepszą ostrość wzroku
5. ciężki zespół suchego oka – dzięki warstwie soli fizjologicznej pod spczewką skleralną powierzchnia oka jest cały czas nawilżana i tym samym chroniona przed podrażnieniem
6. zespół Sjögrena – zapewniają ulgę w suchości oczu, która jest jednym z symptomów tego zespołu
7. zespół Stevensa-Johnsona – soczewki skleralne mogą chronić oczy przed dalszymi uszkodzeniami i poprawić komfort pacjenta
8. keratopatia neurotroficzna – soczewki te zapewniają ochronę i lepsze warunki gojenia dla uszkodzonej rogówki
9. neuropatyczny ból oczu – soczewki skleralne mogą zmniejszać ból poprzez ochronę wrażliwej rogówki przed zewnętrznymi czynnikami
10. niedobór komórek macierzystych rąbka rogówki – chronią regenerujące się komórki i wspierają ich funkcjonowanie
11. pemfigoid bliznowaciejący oka – soczewki oferują barierę ochronną dla przedniej powierzchni oka, co ma duże znaczenie w tej chorobie prowadzącej do bliznowacenia.
12. alergie oczne – działają jak bariera dla alergenów, zmniejszając objawy alergiczne
13. krótkowzroczność, astygmatyzm, prezbiopia – soczewki skleralne zapewniają wyraźne i stabilne widzenie, co może być trudne do osiągnięcia przy standardowych soczewkach kontaktowych
14. sport – oferują stabilność i ochronę przed urazami oraz czynnikami zewnętrznymi

Soczewki skleralne są szczególnie cenne dla osób, które nie mogą korzystać z tradycyjnych soczewek kontaktowych z powodu nieregularności rogówki lub innych komplikacji. Zapewniają one nie tylko poprawę widzenia, ale także ochronę i komfort dla wrażliwych lub uszkodzonych oczu.