Zespół suchego oka
Zespół suchego oka to złożona choroba powierzchni oka, która polega na utracie równowagi filmu łzowego i towarzyszy jej szereg nieprzyjemnych objawów.
Typy zespołu suchego oka:
- Niedobór warstwy wodnej łez:
- Wynika z problemów z gruczołami łzowymi, które nie produkują wystarczającej ilości łez
- Nadmierne parowanie łez:
- Najczęstszy typ zespołu suchego oka
- Może być spowodowany dysfunkcją gruczołów Meiboma, które produkują warstwę lipidową chroniącą łzy przed parowaniem
- Problemy z powiekami lub rzadkie mruganie mogą również przyczyniać się do tego rodzaju suchego oka
- Postać mieszana:
- Łączy cechy obu powyższych typów, czyli zarówno niedobór warstwy wodnej, jak i nadmierne parowanie łez
Badania pokazują, że nadmierne parowanie łez jest najczęstszą formą zespołu suchego oka.
Aby prawidłowo zdiagnozować rodzaj suchego oka i określić przyczyny zaburzeń powierzchni oka, niezbędna jest konsultacja u specjalisty ochrony wzroku.
Jakich testów używamy do oceny objawów klinicznych?
- Kwestionarusz oceny zaburzeń powierzchni oka jako rzetelny wskaźnik choroby powierzchni oka, który pozwala m.in. określić wpływ odczuwalnych dolegliwości na codzienne funkcjonowanie a tym samym i jakość życia
- Ocena mrugania i domykalności powiek
- Ocena brzegu powiek
- ocena przedniego brzegu powieki (łuski, łojotok, nużyca, itp.)
- ocena tylnego brzegu powieki (keratynizacja, pogrubienie, włóknienie, stan naczyń krwionośnych pod nabłonkiem powiek i powierzchniowych naczyń wychodzących ze spojówki, itp.)
- Ocena gruczołów Meiboma, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania łez (filmu łzowego)
- Meibografia badanie obrazowe oceniające stan i drożność powiekowych gruczołów Meiboma
- ocena warstwy lipidowej
- ocena drożności gruczołów Meiboma (zaczopowanie ujść gruczołów Meiboma, położenie gruczołów, ich zwężenie, zanik, itp.)
- ocena jakości wydzieliny gruczołów Meiboma (wyrazistość, gęstość, mętność, barwa, itp.)
- Szczegółowa analiza filmu łzowego przeprowadzamy szczegółową ocenę jakości i objętości łez, by sprawdzić, jak dobrze łzy chronią powierzchnię oka (menisk łzowy, czas przerwania filmu łzowego, pienista wydzielina, złogi w filmie łzowym, itp)
- nieinwazyjna ocena stabilności filmu łzowego (NIBUT) mierzona w sekundach oraz mapa jakości powierzchni filmu łzowego (TFSQ), pomagająca określić lokalizację niestabilnego filmu łzowego na rogówce a tym samym lepiej zrozumieć jego jakość między mrugnięciami. Pomiar ten, wraz z innymi wskaźnikami, wykorzystujemy do diagnozowania suchego oka. Pomaga nam on też przy wyborze rodzaju i materiału soczewek kontaktowych. Wykonując pomiar TFSQ na powierzchni soczewki kontaktowej, możemy się dowiedzieć, czy materiał soczewki zmienia jakość filmu łzowego pacjenta
- pomiar wysokości menisku łzowego (TMH) wzdłuż dolnego brzegu powieki. Prawidłowa wysokość menisku łzowego to ponad 0,21 mm.
- Test Schirmera (opcjonalnie) mierzący ilość produkowanych łez (metoda inwazyjna i w związku z tym niezalecana)
- Barwienie powierzchni oka: by ocenić uszkodzenia powierzchni oka oraz brzegów powiek, używamy barwników takich jak fluoresceina czy zieleń lizaminowa
Zarówno postać związana z nadmiernym odparowywaniem filmu łzowego, jak i postać z niedoborem warstwy wodnej łez, mają swoje specyficzne przyczyny i objawy. Konsultacja ze specjalistą oraz specjalistyczne badania są kluczowe dla prawidłowej diagnozy i wyboru odpowiedniego leczenia, co może obejmować sztuczne łzy, zabiegi na gruczoły Meiboma, modyfikacje stylu życia oraz leczenie przyczynowe.